تاریخ مبلمان در ایران

شواهد گویای قدمت هزار ساله مبلمان در ایران است. در حفاری های تپه چشمه علی اولین چهارپایه مشاهده شد که قدمت تاریخ مبلمان در ایران  به نیمه دوم هزاره ششم پیش از میلاد برمی گردد. اما قدیمی ترین صندلی در ایران مربوط  به دوره  عیلام است.

این صندلی به وسیله نقش های برجسته و مهره های آبی سنگ یمانی تزئین شده است. باستان شناسان بر اساس تصویر نقش بسته بر روی این صندلی معتقدند که این صندلی می تواند هدیه پادشاه به دخترش باشد.

پایه های این صندلی به شکل سم است و همین سبب شکوه بخشیدن به آن شده است.   اما شواهد تاریخی نشان از رواج استفاده از صندلی در دوره عیلام دارد، نمونه ی آن پلاک قیری بانوی ریسنده است. در این لوح زنی به تصویر کشیده شده که به حالت چهار زانو روی چهارپایه نشسته و مشغول نخ ریسی است.

در مقابل این زن نیز یک چهارپایه با پایه هایی شبیه به پنجه شیر قرار داده شده که بر روی آن ماهی و میوه قرار گرفته است. این تصویر به خوبی می تواند گویای استفاده از صندلی در دوران عیلامی باشد.

در آثار به جا مانده از دوران هخامنشی نیز چهارپایه های شبیه به پا شیر مشاهده شده است. صندلی قدیمی دیگری که قدمت آن به هزاره دوم ق. م برمی گردد در استان گیلان کشف شده است. این صندلی از جنس مفرغ است و در ابعاد کوچک و به صورت مینیاتوری طراحی شده است. اما می توان اینگونه استنباط کرد که این صندلی نمادی از صندلی های رایج آن زمان است.

در ایران باستان استفاده از تخت خواب نیز رواج داشته است به طوری که می توان  مدعی شد که ایرانیان از اولین انسان هایی بوده اند که در محل زندگی خود از مبلمان و تخت خواب استفاده کرده اند.

در حفاری های صورت گرفته توسط باستان شناسان در منطقه شوش، تخت خواب هایی کشف شده است که قدمت آنها به زمان عیلام برمی گردد. تمامی تختخواب های کشف شده ساختار کاملا ساده ای دارد و از یک صفحه مستطیلی با پایه تشکیل شده است.

اما گاها بر روی صفحه اصلی تصاویری مانند زن و مرد برهنه حکاکی شده است. جنس این تختخواب ها از گل و سفال است.

تخت سفالی

اما دوره هخامنشی را می توان نقطه عطفی برای تاریخ مبلمان ایران دانست. اگرچه هیچ نمود بیرونی از این تخت خواب یا صندلی ها کشف نشده است اما در نقوش برجسته تخت جمشید می توان شاهد نمونه هایی از آنها بود.

شواهد به دست آمده از حفاری ها گویای این امر است که در تمامی مبلمان این دوره از پایه های با شکل حیوانات اساطیری مانند عقاب، شیر و …. استفاده شده است.

نمونه ای از استفاده از صندلی در دوره هخامنشی

در کاوش های باستان شناسی در گرگان صندلی کشف شده است که قدمت آن به 6 هجری برمی گردد. این صندلی شش پایه شبیه به نیم تنه شیر دارد. از طرفی در اوراق هایی که شاهنامه را به تصویر کشانده اند نیز شاهد حضور فراوان تخت و مبلمان هستیم که می تواند به قدمت صندلی در ایران اشاره داشته باشد.

در دوره صفوی صنعت مبلمان در ایران به علت نفوذ فرهنگ اروپایی دچار تغییر شد که نمونه آن تخت نادری و یا تخت طاووس است. اما می توان مدعی شد که استفاده از مبلمان و تختخواب در آن دوران تنها به طبقه مرفه جامعه محدود می شد. اما بعد از دوره قاجار استفاده از مبلمان در بین تمام اقشار جامعه رواج یافت.